مقدمه

آمپول رپاتا (Repatha) یا اولوکوماب (evolocumab) یک آنتی‌بادی مونوکلونال انسانی است که توسط شرکت داروسازی آمژن (Amgen) تولید شده و یکی از پیشرفته‌ترین درمان‌ها برای کاهش کلسترول بد (LDL) در خون است.این دارو به عنوان یک آنتی‌بادی مونوکلونال انسانی عمل می‌کند و در بیماران مبتلا به هایپرکلسترولمی خانوادگی و بیمارانی که به درمان‌های سنتی پاسخ نمی‌دهند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با مسدود کردن پروتئین PCSK9 که نقش مهمی در تنظیم سطح کلسترول دارد، عمل می‌کند. این دارو می‌تواند به ویژه برای افرادی که به درمان‌های سنتی کلسترول پاسخ نمی‌دهند یا به کلسترول بالا ارثی مبتلا هستند، مفید باشد.

مکانیسم عمل آمپول رپاتا (Repatha) یا اولوکوماب (evolocumab)

اولوکوماب پروتئین PCSK9 به گیرنده‌های LDL که در سطح سلول‌های کبدی وجود دارند، متصل می‌شود و باعث تجزیه آن‌ها می‌شود. و آن را مهار می‌کند.  این گیرنده‌ها مسئول جذب کلسترول LDL از خون و انتقال آن به کبد برای تجزیه و دفع هستند. با مهار این پروتئین، تعداد گیرنده‌های LDL بر روی سلول‌های کبد افزایش می‌یابد که منجر به جذب بیشتر کلسترول LDL از خون و در نتیجه کاهش سطح کلسترول بد می‌شود. این مکانیزم به کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی کمک می‌کند.

نقش PCSK9 در تنظیم کلسترول LDL

پروتئین PCSK9 (پروپروتئین کنورتاز سوبتیلیزین/ککسین نوع 9) نقش مهمی در تنظیم سطح کلسترول در خون دارد. این پروتئین به گیرنده‌های LDL (LDLR) که بر روی سطح سلول‌های کبدی قرار دارند، متصل می‌شود. گیرنده‌های LDL مسئول جذب کلسترول LDL از خون و انتقال آن به داخل سلول‌های کبدی برای تجزیه و دفع هستند.
هنگامی که پروتئین PCSK9 به گیرنده‌های LDL متصل می‌شود، باعث تجزیه و تخریب این گیرنده‌ها می‌شود. این امر منجر به کاهش تعداد گیرنده‌های LDL در سطح سلول‌های کبدی و در نتیجه افزایش سطح کلسترول LDL در خون می‌شود.

نقش اولوکوماب در مهار PCSK9

اولوکوماب به پروتئین PCSK9 متصل می‌شود و مانع از اتصال آن به گیرنده‌های LDL می‌شود. به این ترتیب، PCSK9 نمی‌تواند گیرنده‌های LDL را تخریب کند و در نتیجه تعداد بیشتری از این گیرنده‌ها در سطح سلول‌های کبدی باقی می‌مانند. این افزایش تعداد گیرنده‌های LDL منجر به جذب بیشتر کلسترول LDL از خون و در نهایت کاهش سطح کلسترول بد (LDL) در خون می‌شود.

روند جذب و متابولیسم

پس از تزریق زیر پوستی، اولوکوماب به سرعت به گردش خون جذب می‌شود. این دارو به پروتئین PCSK9 در کبد و سایر بافت‌ها متصل می‌شود و آن را مهار می‌کند. به دلیل نیمه عمر طولانی اولوکوماب (حدود ۱۱ تا ۱۷ روز)، این دارو معمولاً هر ۲ هفته یک بار یا ماهانه تجویز می‌شود. نیمه عمر طولانی آن باعث می‌شود که اثرات کاهش دهنده کلسترول به مدت طولانی حفظ شود.

تأثیرات بالینی

مطالعات بالینی نشان داده‌اند که اولوکوماب می‌تواند سطح کلسترول LDL را به طور قابل توجهی کاهش دهد. این کاهش در سطح LDL باعث کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی-عروقی می‌شود. به عنوان مثال، در مطالعه FOURIER، نشان داده شد که مصرف اولوکوماب در بیمارانی که در معرض خطر بالای بیماری‌های قلبی-عروقی قرار دارند، منجر به کاهش قابل توجهی در بروز حملات قلبی و سکته مغزی شده است.

اهمیت مهار PCSK9

مهار PCSK9 به وسیله اولوکوماب به ویژه برای بیمارانی که به درمان‌های سنتی مانند استاتین‌ها پاسخ نمی‌دهند یا تحمل ندارند، اهمیت دارد. این دارو به عنوان یک گزینه موثر و نوآورانه برای کاهش سطح کلسترول بد (LDL) شناخته می‌شود و می‌تواند به کاهش خطر بروز حوادث قلبی-عروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی کمک کند.

کاربردها و مزایا اولوکوماب

اولوکوماب به طور گسترده‌ای در بیماران مبتلا به هایپرکلسترولمی خانوادگی که یک نوع ارثی کلسترول بالا است، تجویز می‌شود. این بیماری می‌تواند به دو نوع هموزیگوت و هتروزیگوت تقسیم شود که هر دو نوع باعث افزایش سطح کلسترول بد (LDL) در خون می‌شوند و خطر بیماری‌های قلبی-عروقی را افزایش می‌دهند. این دارو همچنین برای بیمارانی که به درمان‌های استاتینی پاسخ نمی‌دهند یا نمی‌توانند از آن‌ها استفاده کنند، مناسب است. مطالعات بالینی نشان داده‌اند که اولوکوماب می‌تواند سطح LDL را به طور قابل توجهی کاهش دهد و خطر بروز حوادث قلبی-عروقی را کاهش دهد.

 دوز و نحوه استفاده

دوز معمول اولوکوماب برای بزرگسالان ۱۴۰ میلی‌گرم به صورت زیر پوستی هر ۲ هفته یک بار یا ۴۲۰ میلی‌گرم یک بار در ماه است. دوز مناسب بسته به شرایط بیمار و توصیه پزشک ممکن است تغییر کند. دارو باید با رعایت دقیق توصیه‌های پزشک استفاده شود و بیمار نباید بدون مشورت با پزشک خود مصرف دارو را تغییر دهد.

عوارض جانبی

اولوکوماب می‌تواند عوارض جانبی مختلفی داشته باشد. برخی از این عوارض شامل:

  • افزایش فشار خون: مصرف این دارو ممکن است منجر به افزایش فشار خون شود که نیاز به پایش دقیق دارد.
  • واکنش‌های آلرژیک: برخی از بیماران ممکن است به این دارو حساسیت نشان دهند که به صورت واکنش‌های پوستی، خارش و تورم ممکن است ظاهر شود.
  • مشکلات کبدی و کلیوی: در برخی موارد نادر، اولوکوماب می‌تواند باعث مشکلات کبدی و کلیوی شود که نیاز به نظارت دقیق دارند.
  • عوارض محل تزریق: برخی از بیماران ممکن است در محل تزریق دچار درد، تورم یا قرمزی شوند که معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد.

مطالعات و تحقیقات

اولوکوماب یکی از درمان‌های جدید است که در مطالعات بالینی گسترده‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه FOURIER یکی از بزرگترین مطالعات بالینی بود که تأثیر اولوکوماب بر کاهش خطر حوادث قلبی-عروقی را بررسی کرد. در این مطالعه بیش از ۲۷۰۰۰ بیمار مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی شرکت کردند و نتایج نشان داد که مصرف اولوکوماب منجر به کاهش قابل توجهی در بروز حملات قلبی، سکته مغزی و نیاز به بستری شدن به دلیل مشکلات قلبی شد.

نتیجه‌گیری

آمپول رپاتا (Repatha) یا اولوکوماب (evolocumab) یک گزینه موثر و نوین برای کاهش سطح کلسترول بد (LDL) در بیماران مبتلا به هایپرکلسترولمی خانوادگی و سایر بیماری‌های قلبی-عروقی است. این دارو با مهار پروتئین PCSK9 و افزایش تعداد گیرنده‌های LDL در کبد، به کاهش سطح LDL در خون کمک می‌کند و خطر بروز حوادث قلبی-عروقی را کاهش می‌دهد. با این حال، مصرف این دارو باید با دقت و تحت نظارت پزشک انجام شود تا عوارض جانبی کاهش یابد و بهره‌وری درمان به حداکثر برسد.