آبله مرغان: علت، علائم، راه‌های درمان و پیشگیری
آبله مرغان یکی از بیماری‌های ویروسی شایع است که اغلب در کودکان دیده می‌شود. این بیماری که توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود، باعث بروز بثورات پوستی قرمز همراه با خارش شدید و تاول‌های کوچک پر از مایع می‌شود. آبله مرغان یک بیماری بسیار مسری است که از طریق تماس مستقیم یا هوا منتشر می‌شود. با اینکه در بیشتر موارد بیماری خفیف بوده و بدون عوارض جدی بهبود می‌یابد، اما برخی افراد، به‌خصوص بزرگسالان و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است با مشکلات بیشتری روبه‌رو شوند.
این بیماری معمولاً در کودکان دیده می‌شود و به‌طور طبیعی طی یک تا دو هفته بهبود می‌یابد. پس از بهبود، بدن فرد ایمنی دائمی نسبت به این بیماری پیدا می‌کند. با این حال، در بزرگسالی ممکن است ویروس دوباره فعال شود و باعث بیماری زونا شود.
در این مقاله، به بررسی علائم آبله مرغان، راه‌های انتقال، علائم، درمان‌های خانگی و پزشکی، و اقدامات پیشگیرانه می‌پردازیم.
عللائم آبله مرغان
آبله مرغان یک بیماری ویروسی است که با ظهور بثورات پوستی همراه با خارش شدید، تب، و احساس ناخوشی شروع می‌شود. علائم اولیه معمولاً شامل تب خفیف، سردرد، بی‌حالی و کاهش اشتها است. پس از یک تا دو روز، بثورات پوستی قرمز ظاهر می‌شوند و به‌تدریج به تاول‌های کوچک پر از مایع تبدیل می‌شوند. این تاول‌ها معمولاً ابتدا روی صورت، قفسه سینه و پشت دیده شده و سپس به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابند. در برخی موارد، این تاول‌ها در نواحی حساس مانند داخل دهان و پلک‌ها نیز ظاهر می‌شوند.
علائم آبله مرغان بصورت خلاصه
- تب خفیف تا متوسط
- سردرد و احساس خستگی
- کاهش اشتها
- بثورات پوستی قرمز که به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند
- خارش شدید
- گلودرد و سرفه خفیف
- درد عضلانی یا مفاصل
- بی‌حالی و احساس ناخوشی
- در برخی موارد، تاول‌های دهانی یا در اطراف چشم‌ها
راه های انتقال آبله مرغان:
آبله مرغان یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که به‌سادگی از فرد مبتلا به دیگران منتقل می‌شود، به‌ویژه در کودکان که تماس بیشتری با یکدیگر دارند. ویروس واریسلا زوستر از راه‌های مختلفی انتشار پیدا می‌کند و باعث آلوده شدن افراد سالم می‌شود. روش‌های اصلی انتقال شامل موارد زیر است:
- تماس مستقیم با مایعات تاول‌ها: اگر کودک با تاول‌های فرد مبتلا تماس داشته باشد، ویروس می‌تواند از طریق پوست به بدن او منتقل شود.
- قطرات تنفسی ناشی از سرفه و عطسه: فرد مبتلا هنگام سرفه یا عطسه ویروس را به هوای اطراف منتقل می‌کند و اگر کودک در نزدیکی او باشد، ممکن است ویروس را استنشاق کند.
- تماس با اشیای آلوده: وسایل و سطوحی که با مایعات تاول‌های فرد بیمار تماس داشته‌اند، ممکن است ویروس را برای مدتی حمل کنند. لمس این اشیا و سپس تماس دست‌ها با دهان، بینی یا چشم‌ها می‌تواند منجر به ابتلا شود.
- انتقال غیرمستقیم از طریق لباس یا پارچه‌ها: لباس‌ها، ملافه‌ها یا حوله‌هایی که با پوست فرد مبتلا در تماس بوده‌اند، می‌توانند حامل ویروس باشند و در صورت استفاده دیگران، امکان انتقال وجود دارد.
برای کاهش خطر ابتلا، رعایت نکات پیشگیرانه ضروری است، ازجمله شست‌وشوی مرتب دست‌ها، ضدعفونی کردن سطوح، استفاده از ماسک در نزدیکی افراد مبتلا و جلوگیری از تماس مستقیم با فرد بیمار. همچنین، واکسیناسیون یکی از مهم‌ترین راهکارها برای جلوگیری از ابتلا به آبله مرغان محسوب می‌شود.
روش‌های درمان آبله مرغان:
آبله مرغان معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می‌یابد، اما برخی روش‌ها می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند:
درمان‌های دارویی
- مصرف استامینوفن برای کاهش تب
- استفاده از آنتی‌هیستامین‌های خوراکی برای کاهش خارش
- در برخی موارد، پزشک ممکن است آسیکلوویر (داروی ضد ویروسی) را برای کاهش شدت بیماری تجویز کند.
درمان‌های خانگی آبله مرغان
درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم آبله مرغان و کاهش ناراحتی بیمار کمک کنند. در ادامه توضیح بیشتری درباره هر روش ارائه می‌شود:
- حمام بلغور جو دوسر: بلغور جو دوسر خاصیت ضدالتهابی و آرام‌بخش دارد. اضافه کردن یک پیمانه جو دوسر آسیاب‌شده به آب ولرم حمام و قرار گرفتن در آن به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه می‌تواند به کاهش خارش و تحریک پوستی کمک کند. این روش پوست را نرم کرده و باعث آرامش فرد مبتلا می‌شود.
- استفاده از لوسیون کالامین: این لوسیون به دلیل دارا بودن اکسید روی و اکسید آهن خاصیت ضدخارش و ضدالتهابی دارد. با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست، از تحریک تاول‌ها جلوگیری کرده و خارش را کاهش می‌دهد. برای بهترین تأثیر، باید آن را چندین بار در روز روی نواحی آسیب‌دیده مالید.
- مصرف مایعات فراوان: آبله مرغان ممکن است باعث کم‌آبی بدن شود، به‌ویژه در مواردی که بیمار تب دارد. نوشیدن آب، آبمیوه‌های طبیعی و آب نارگیل می‌تواند به حفظ رطوبت بدن کمک کرده و روند بهبودی را تسریع کند. مصرف سوپ‌های سبک نیز مفید است، زیرا به هیدراته نگه داشتن بدن کمک می‌کند.
- استفاده از کمپرس سرد: قرار دادن یک پارچه خنک و مرطوب روی نواحی دارای تاول می‌تواند به کاهش التهاب و خارش کمک کند. این روش همچنین به کاهش احساس گرمای ناشی از تب و ناراحتی پوستی کمک می‌کند. برای جلوگیری از تحریک پوست، بهتر است از آب ولرم به‌جای آب سرد استفاده شود.
با استفاده از این روش‌ها، بیمار راحت‌تر می‌تواند دوران بیماری را پشت سر بگذارد. علاوه بر این، رعایت نکاتی مانند پرهیز از خاراندن تاول‌ها، پوشیدن لباس‌های سبک و خنک، و استراحت کافی نیز در بهبود سریع‌تر نقش دارد.
غذاهای مناسب و مضر در دوران آبله مرغان
مواد غذایی مفید
- سوپ‌های سبک و مواد غذایی نرم: مانند پوره سیب‌زمینی، سوپ مرغ و تخم‌مرغ آب‌پز که هضم راحتی دارند و کمک می‌کنند تا بیمار مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند، بدون اینکه باعث تحریک دهان و گلو شود.
- میوه‌های غیر اسیدی: مانند موز، خربزه، هلو و گلابی که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند و از تحریک پوست جلوگیری می‌کنند. این میوه‌ها آبرسانی خوبی دارند و به حفظ تعادل بدن کمک می‌کنند.
- نوشیدنی‌های طبیعی: مانند آب نارگیل، دمنوش بابونه و چای سبز که التهاب بدن را کاهش داده و به بهبودی پوست کمک می‌کنند. این نوشیدنی‌ها دارای خواص ضدویروسی و آنتی‌اکسیدانی هستند که به روند درمان کمک می‌کنند.
- ماست و کفیر: این محصولات پروبیوتیک، باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شوند و روند ترمیم پوست را سرعت می‌بخشند. همچنین، مصرف آنها به تعادل باکتری‌های بدن کمک می‌کند.
- سبزیجات برگ‌دار: مانند اسفناج و کلم بروکلی که سرشار از ویتامین C هستند و به تقویت بدن در برابر ویروس کمک می‌کنند. این سبزیجات خاصیت ضدالتهابی دارند و باعث بهبود سریع‌تر زخم‌ها و تاول‌ها می‌شوند.
مواد غذایی مضر
- غذاهای تند و چرب: مانند فلفل قرمز، سس‌های تند و غذاهای سرخ‌کرده که باعث تحریک پوست و افزایش التهاب می‌شوند. این غذاها ممکن است وضعیت تاول‌ها را تشدید کرده و روند بهبودی را کند کنند.
- مواد اسیدی مانند مرکبات: پرتقال، گریپ‌فروت و لیموترش دارای اسیدهای قوی هستند که می‌توانند باعث تحریک زخم‌های داخل دهان و تشدید حساسیت پوستی شوند. مصرف آنها در دوران بیماری توصیه نمی‌شود.
- شکلات و مواد غذایی پر از قند: قند بالا باعث افزایش التهاب در بدن و کاهش عملکرد سیستم ایمنی می‌شود. مصرف شکلات، شیرینی‌ها و نوشابه‌ها ممکن است روند درمان را کند کرده و علائم بیماری را تشدید کند.
- آجیل‌های شور: مصرف بادام‌زمینی، فندق و گردو در دوران بیماری توصیه نمی‌شود زیرا می‌توانند باعث خشکی پوست و افزایش تحریک خارش شوند.
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار: قهوه، چای سیاه و نوشابه‌های انرژی‌زا باعث افزایش دمای بدن و کم‌آبی می‌شوند. این نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث تشدید علائم و افزایش ناراحتی بیمار شوند.
رعایت این نکات تغذیه‌ای می‌تواند به کاهش علائم و تسریع روند بهبودی کمک کند.
راه‌های پیشگیری از آبله مرغان
مؤثرترین راه پیشگیری از آبله مرغان، واکسیناسیون است. واکسن آبله مرغان معمولاً در دو مرحله تزریق می‌شود:
- مرحله اول در ۱۲ تا ۱۵ ماهگی
- مرحله دوم در ۴ تا ۶ سالگی
این واکسن به‌طور مؤثر از بروز بیماری جلوگیری کرده و در صورت ابتلا، شدت بیماری را کاهش می‌دهد. رعایت نکات بهداشتی، مانند شستن مرتب دست‌ها و اجتناب از تماس با افراد مبتلا نیز می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
سوالات متداول درباره آبله مرغان
۱. آیا فردی که یک‌بار آبله مرغان گرفته دوباره به آن مبتلا می‌شود؟
خیر، پس از ابتلا به آبله مرغان، سیستم ایمنی بدن علیه این ویروس مقاومت پیدا می‌کند و فرد مجدداً به این بیماری مبتلا نمی‌شود. با این حال، ویروس می‌تواند بعدها به شکل زونا ظاهر شود.
۲. آیا آبله مرغان در بزرگسالان خطرناک‌تر است؟
بله، آبله مرغان در بزرگسالان می‌تواند علائم شدیدتری داشته باشد و خطر عوارضی مانند ذات‌الریه و التهاب مغز (آنسفالیت) افزایش یابد.
۳. چه مدت طول می‌کشد تا آبله مرغان بهبود یابد؟
بیشتر موارد آبله مرغان طی ۱۰ تا ۱۴ روز بهبود می‌یابند. با مراقبت مناسب، روند بهبودی سریع‌تر و راحت‌تر خواهد بود.
۴. آیا آبله مرغان باعث ایجاد جای زخم دائمی می‌شود؟
در اغلب موارد، تاول‌ها بدون ایجاد جای زخم دائمی بهبود می‌یابند. با این حال، خاراندن شدید می‌تواند باعث آسیب به پوست و باقی ماندن اسکار شود. استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده و مرطوب‌کننده‌های طبیعی می‌تواند به بهبود جای زخم‌ها کمک کند.
دیدگاه خود را بنویسید