ویتامین های K1 و K2 چگونه کار می کنند؟

ویتامین K پروتئین هایی را فعال می کند که در لخته شدن خون، متابولیسم کلسیم و سلامت قلب نقش دارند. یکی از مهمترین وظایف این ویتامین ها تنظیم رسوب کلسیم است. به عبارت دیگر، کلسیفیکاسیون استخوان ها را تقویت و از کلسیفیه شدن رگ های خونی و کلیه ها جلوگیری می کنند.

برخی از دانشمندان این گونه تفسیر کرده اند که نقش ویتامین‌ های K1 و K2 کاملا متفاوت از یکدیگر است و بسیاری نیز تصور می‌ کنند که این دو باید تحت عنوان مواد مغذی مستقل از هم طبقه‌ بندی شوند. با این حال، قبل از درک کامل تفاوت های عملکردی بین ویتامین K1 و K2، مطالعات انسانی بیشتری مورد نیاز است.

ویتامین K پتانسیل بسیار کمی برای سمیت دارد و به همین دلیل است که حداکثر دوز قابل تحمل برای آن مشخص نشده است. هیچ سمیت شناخته شده‌ ای نیز برای دریافت ویتامین K1 یا K2 از غذا یا مکمل ‌ها گزارش نشده است.

با این حال به افرادی که داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین استفاده می کنند، توصیه می شود که میزان مصرف ویتامین K خود را ثابت نگه دارند و از مقادیر زیاد غذاهای غنی از ویتامین K یا نوسانات زیاد در دریافت این ویتامین خودداری کنند. این موضوع بدین دلیل است که افزایش ناگهانی در سطح ویتامین K ممکن است با برخی از داروها تداخل داشته باشد و منجر به افزایش یا کاهش لخته شدن خون شود.


کمک به پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی

تجمع کلسیم در شریان های اطراف قلب یک عامل خطر بزرگ برای ابتلا به بیماری های قلبی است. هر چیزی که بتواند این تجمع را کاهش دهد، ممکن است به پیشگیری از بیماری قلبی کمک کند. اعتقاد بر این است که ویتامین K با جلوگیری از رسوب کلسیم در شریان های ما به محافظت از سلامت دستگاه قلبی عروقی کمک می کند.

در یک متاآنالیز مربوط به سال 2019 شامل 21 مطالعه و 222592 شرکت‌ کننده، افزایش مصرف ویتامین K1 یا K2 در رژیم غذایی با کاهش متوسط خطر بیماری عروق کرونر قلب مرتبط بود، هرچند ارتباط مستقیمی با مرگ و میر مشاهده نشد.

از طرفی دیگر یک بررسی در سال 2020 در مورد ارتباط میان ویتامین K رژیم غذایی و خطرات بیماری عروق کرونر در بزرگسالان نشان داد که خطر ابتلا به این بیماری با مصرف مکمل ویتامین K کمتر است. در این بررسی اشاره شد که K2 بیشترین میزان تاثیر را دارد و این در حالی است بیشتر K1 دریافت شده در بدن نیز به K2 تبدیل می شود.

با این حال، باید به خاطر داشته باشیم که اکثر این مطالعات، پژوهش های مشاهده ‌ای بوده‌ اند و نمی‌ توانند رابطه علت و معلولی را اثبات کنند. بدین ترتیب به آزمایشات کنترل شده طولانی مدت تری روی ویتامین K2 و امراض قلبی نیاز است.


بهبود سلامت استخوان و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان

پوکی استخوان که به «استخوان های متخلخل» ترجمه می شود، یک مشکل رایج در کشورهای غربی است. این اختلال به ویژه میان زنان مسن دیده می شود و خطر شکستگی را به شدت افزایش می دهد.

همانطور که پیش تر اشاره شد، ویتامین K2 نقش اصلی را در متابولیسم کلسیم؛ ماده معدنی اصلی موجود در استخوان ها و دندان ها، ایفا می کند.

ویتامین K2 همچنین عملکرد اتصال کلسیم دو پروتئین به نام پروتئین ماتریکس GLA و استئوکلسین را فعال می کند که در روند ساخت و حفظ استخوان ها اثرگذار است.

یک متاآنالیز متشکل از 16 مطالعه روی 6425 زن یائسه نشان داد که مصرف مکمل های ویتامین K2 تاثیر مثبت قابل ملاحظه ای بر روند معدنی شدن استخوان و افزایش استحکام استخوانی دارد.

یک پژوهش مروری قدیمی ‌تر در سال 2006 روی بانوان ژاپنی مزایای مشابهی را نشان داد، هرچند از دوزهای بسیار بالایی در این دسته از مطالعات استفاده شده بود. در این میان از 13 مطالعه، تنها یک مطالعه نتوانست بهبود قابل ملاحظه ای را به همراه داشته باشد.

در هفت مورد از این آزمایش ‌ها که شکستگی‌ ها هم در نظر گرفته شده بودند، ویتامین K2 شکستگی‌ های ستون فقرات را تا 60 درصد، شکستگی‌ های لگن را تا 77 درصد و همه شکستگی‌ های غیر ستون فقرات را تا 81 درصد کاهش داد. مطابق با این یافته ها، مکمل های ویتامین K به صورت رسمی برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان در ژاپن توصیه می شوند.


کمک احتمالی به مبارزه با سرطان

سرطان یکی از علل شایع مرگ و میر در کشورهای غربی است. هرچند پزشکی مدرن به روش های مختلف موفقی برای درمان سرطان دست یافته است، موارد جدید سرطان همچنان در حال افزایش هستند. از این رو یافتن راهبردهای پیشگیری موثر از اهمیت بالایی برخوردار است.

لازم به‌ ذکر است که مطالعات متعددی روی ویتامین K2 و انواع خاصی از سرطان انجام شده است. دو مطالعه بالینی قدیمی نشان می دهند که ویتامین K2 عود سرطان کبد را کاهش و مدت زمان بقای بیمار را افزایش می دهد.


تاثیر ویتامین k2 بر بدن

مطالعات حاکی از این است که فعالیت گاما کربوکسی گلوتامیک اسید در سایر بافت های غیرکبدی مانند استخوان ها، کلیه ها، جفت، پانکراس، پوست، طحال، ریه، بیضه ها، و دیواره عروق دیده می شود. وجود انواع پروتئین های حاوی GLA در دیگر بافت ها می تواند نشان دهنده این باشد که ویتامین کا  به جز عمل به عنوان فاکتور انعقادی در اعمال دیگری نیز نقش داشته باشد. به صورت معمول کمبود ویتامین کا2 مشاهده نمی شود اما امکان دارد با سوء جذب لیپیدها و یا بر هم خوردن فلور نرمال روده که معمولا به دنبال درمان با آنتی بیوتیک ها رخ می دهد اشکال در جذب و به دنبال آ کمبود ویتامین کا2 رخ دهد. به صورت نرمال باکتری های فلور نرمال روده ساخت ویتامین K2 را بر عهده دارند.

ویتامین کا2 با غلظتی بالاتر از سایر بافت ها در مغز مشاهده می شود این بالاتر بودن غلظت می تواند نشان دهنده عملکرد مهم ویتامین K2 در سیستم عصبی مرکزی باشد.

ویتامین های خانواده K (K1 ،K2 ،K3) به صورت قابل توجه در بدن ذخیره نمی شوند. ویتامین های خانواده کا به نسبت در برابر حرارت بالا مقاوم هستند و در دمای بالا تخریب نمی شوند اما در برابر نور، یخ زدگی، روغنهای معدنی و آلودگی پایداری ندارند.

از جمله مواد غذایی حاوی ویتامین کا2 می توان به ناتو (ناتو یک غذای ژاپنی که از دانه‌های تخمیرشده سویا تهیه می‌شود) اشاره کرد که از تخمیر سویا به دست می آید و معمولا در ژاپن مصرف می شود. از دیگر مواد غذایی حاوی ویتامین کا2 می توان به پروتئین های حیوانی نظیر گوشت گاو، گوشت اردک، جگر گاو، ماهی سالمون، ماهی قزل آلا، شاه ماهی، تخم مرغ و لبنیات و همینطور به انواع کلم ها، اسفناج پخته شده، پیازچه، کلم بروکلی، مارچوبه، کدو تنبل، کاهو، هویج و خیار اشاره کرد.

همان طور که گفته شد تنوع مواد غذایی حاوی این ویتامین کم است از این رو استفاده از مکمل های حاوی ویتامین کا2 می تواند راه حل مناسبی جهت دریافت کافی ویتامین کا2 باشد.

عملکرد ویتامین K2 در بدن به شرح زیر می باشد:

  • سلامت دندان ها: دندان ها دارای بافتی اختصاصی به نام عاج هستند این بافت عاجی ترشح کننده پروتئین استئوکلسین است. این پروتئین همراه با ویتامین K2 در رسوب کلسیم در بافت دندان نقش دارد. نقش ویتامین K2 در دندان ها می تواند توجیه کننده غلظت بالای ویتامین K2 در غدد بزاقی باشد.
  • کاهش التهاب: سایتوکائین ها از جمله موادی هستند که در التهاب و فعال سازی سیستم ایمنی نقش دارند، در صورت آسیب بافتی غلظت آنزیم هایی مانند سیکلو اکسیژناز و پروستوگلاندین ها افزایش می یابد. از آن جایی که رابطه ای معکوس میان غلظت ویتامین کا2 در سرم و واسطه های التهابی وجود دارد کمبود ویتامین K2 می تواند باعث افزایش بیان واسطه های التهابی شود.
  • پوکی استخوان: التهاب مزمن می تواند یکی از علل پوکی استخوان باشد همان طور که توضیح داده شد مصرف ویتامین  کا2 می تواند منجر به کاهش التهاب شود.
  • سلامت عروق: کمبود ویتامین کا2 می تواند همراه با کلسیفیکاسین عروق همراه باشد. هم چنین التهاب مزمن می تواند سبب تخریب و کلسیفیکه شدن بافت عروق شود.
  • آلزایمر: کمبود ویتامین کا2 در مغز سبب افزایش یکی از انواع لیپید های مغزی به نام سرآمید می شود با افزایش غلظت این لیپید تولید واسطه های التهابی از جمله سایتوکائین هایی مثل اینترلوکین های 2 و 6 افزایش می یابد این فرآیند به خوبی نشانده نقش ویتامین کا2 در کاهش التهاب سیستم عصبی می باشد. همچنین آنزیم سیکلو اکسیژناز از جمله آنزیم های کلیدی در تولید پروستاگلاندین هاست. یکی از انواع پروستاگلاندین ها COX-2 می باشد که در ایجاد آلزایمر نقش دارد. مصرف به اندازه ویتامین کا2 می تواند در جلوگیری از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کند.
  • کاهش درد: همان طور که قبلا ذکر شد ویتامین کا2 میتواند در کاهش COX-2 نقش داشته باشد. COX-2 در فرآیندهای التهابی و ایجاد درد نقش دارد در نتیجه مصرف ویتامین کا2 می تواند باعث کاهش درد و التهاب افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید شود.

هشدارها:

از آن جایی که ویتامین کا2 در آبشار انعقادی نقش دارد توصیه می شود بیمارانی که تحت درمان با داروهای ضد انعقاد از جمله وارفارین هستند پیش از مصرف فرآورده های حاوی ویتامین کا2 با پزشک خود مشورت نمایند.


می توانید از اینجا فرآورده های حاوی ویتامین K2 را انتخاب و خرید کنید